هوش مصنوعی و ربات‌ها به سرعت زندگی ما را تغییر می‌دهند، اما راهی طولانی تا رسیدن به مرحله‌ای که ماشین‌ها بتوانند تمامی وظایف خانه را در شرایط پیچیده و غیر قابل پیش‌بینی انجام دهند، در پیش داریم. امروزه، ربات‌ها برخی از کارهای خاص را انجام می‌دهند، اما هنوز نمی‌توانند به چالش‌های خلاقانه مانند نوشتن شعر یا ایجاد تصاویر خلاقانه پاسخ دهند.
ابزارهای تولیدی هوش مصنوعی در بازار رو به گسترش هستند و کاربردهای بالقوه‌ای در زمینه‌های خلاقانه و دیگر صنایع دارند، اما هنوز به تکامل کامل نرسیده‌اند. با توجه به پیشرفتهای چندین دهه اخیر در اتوماسیون خانگی، لازم است کمی صبور باشیم تا به توسعه ربات‌های خانگی بپردازیم. این روند نشان می‌دهد که مسئله اصلی ممکن است نه تنها انجام وظایف خاص باشد، بلکه نقش و تاثیر ما در جهان را هم پررنگ‌تر نمایش دهد.
در این مقاله می‌خواهیم روند پیشرفت هوش مصنوعی و ربات‌ها را بررسی کرده و تحولاتی که در آن ایجاد شده است را بررسی نماییم.
انتشار پستی آرمانگرایانه در شبکه‌های اجتماعی که خواستار انجام کارهای منزل توسط هوش مصنوعی و ربات‌ها بود، توجه بسیاری را به خود جلب کرد. این موضوع بار دیگر ما را به تفکر در مورد انتظاراتمان از فناوری، توانایی‌های واقعی آن و چگونگی تعیین محدوده اتوماسیون واداشته است.
در صورتی که امکان داشتن یک ربات در منزل برایتان فراهم شود، دوست دارید چه وظایفی را به عهده آن بگذارد؟
در سریال کمدی دهه ۱۹۸۰ با عنوان Small Wonder (اعجوبه کوچولو)، ربات عضوی از خانواده به شمار می‌رفت که ویکی نام داشت. با این حال، در فرهنگ عامه، ربات‌ها اغلب به عنوان دستیارانی بسیار ماهر به تصویر کشیده شده‌اند، نمونه‌هایی مانند «روزی» ربات خانه‌دار در سریال جتسون‌ها (Jetsons) و «جارویس» دستیار هوش مصنوعی فوق‌العاده باهوش در فیلم‌های مرد آهنی (Iron Man) و انتقام‌جویان (Avengers).
جوانا مِسیِژِفسکا (Joanna Maciejewska)، نویسنده داستان‌های علمی تخیلی، این حس را به زیبایی در پستی کوتاه در شبکه اجتماعی X در اوایل سال جاری خلاصه کرد: «می‌خواهم هوش مصنوعی لباس‌ها و ظرف‌هایم را بشورد تا بتوانم به هنر و نویسندگی‌ام بپردازم، نه اینکه هوش مصنوعی کارهای هنری و نویسندگی‌ام را انجام دهد تا من وقتم را صرف شستشو و نظافت کنم.»
این پست با استقبال گسترده روبه‌رو شد. از زمان انتشار آن در ۲۹ مارس، بیش از ۳ میلیون بار دیده شده و ۱۰۲ هزار لایک دریافت کرده است.
این سبک زندگی‌ای است که سریال جتسون‌ها در سال ۱۹۶۲ به تصویر کشیده بود، اما با گذشت ۶۲ سال، هنوز به آن دست نیافته‌ایم.
اما واقعا چرا؟
علیرغم دهه‌ها تحقیق در زمینه هوش مصنوعی و ربات‌ها، ادغام منطقی و مقرون به صرفه این فناوری‌ها در زندگی روزمره ما همچنان چالشی جدی به شمار می‌رود. علاوه بر این، ملاحظات فلسفی و اخلاقی نیز مطرح است. همانطور که یکی از پاسخ‌ها به پست مِسیِژِفسکا اشاره می‌کند، موضوع پیچیده‌ای است:
«چه کسی تعیین می‌کند که چه کاری را دوست داریم انجام دهیم و چه کاری باید خودکار شود؟ من با تعداد زیادی از حسابداران کار می‌کنم که نگران جایگزینی شغلشان با هوش مصنوعی هستند، اما از ایده کمک هوش مصنوعی در نوشتن مقالاتشان استقبال می‌کنند.»
بحث هوش مصنوعی، به ویژه با ظهور هوش مصنوعی مولد که توانایی قابل توجهی در نویسندگی (هرچند نه به اندازه ریاضی یا امور مالیاتی) نشان داده، داغ‌تر شده است. سیستم‌های چت‌بات مبتنی بر هوش مصنوعی مانند Google Gemini، Microsoft Copilot، ChatGPT، Meta AI و بسیاری دیگر به دلیل توانایی خود در ترکیب و پردازش زبان و تصویر به شیوه‌ای شبیه انسان، مورد توجه قرار گرفته‌اند.
با این حال، چت‌بات‌ها ربات‌های فیزیکی نیستند.
خود مِسیِژِفسکا بعداً توضیح داد که به دنبال ربات واقعی برای شستشوی لباس‌ها نیست، بلکه امیدوار است هوش مصنوعی وظایف ناخوشایندی مانند انجام امور مالیاتی را به عهده بگیرد. یکی دیگر از کاربران X اشاره کرد که هوش مصنوعی «ظرفیت درک یا قضاوت را ندارد و بنابراین نمی‌توان در کارهای واقعی مانند امور مالیاتی به آن اعتماد کرد».
با وجود این، رویای ربات‌های انجام‌دهنده کارهای منزل همچنان پابرجاست.
بنابراین، ضروری است که هم از پتانسیل‌ها و هم از محدودیت‌های هوش مصنوعی و ربات‌ها در اتوماسیون وظایف منزل آگاه باشیم و درک کنیم که توسعه‌دهندگان فناوری چگونه زمان و منابع خود را صرف این پروژه در حال پیشرفت می‌کنند.
هوش مصنوعی و ربات‌ها: هم‌سفران دنیای فناوری
در دنیای امروز، هوش مصنوعی (AI) و رباتیک (Robotics) به طور فزاینده‌ای با یکدیگر مرتبط شده‌اند و گاه به جای یکدیگر به کار می‌روند. با این حال، تمایز مهمی بین این دو حوزه وجود دارد که درک آن برای پیشرفت‌ها و کاربردهای آنها ضروری است. شناخت دقیق این تفاوت‌ها می‌تواند به بهینه‌سازی و بهره‌برداری بهتر از توانایی‌ها و امکانات هر یک از این حوزه‌ها کمک کند.
هوش مصنوعی به شاخه‌ای از علم کامپیوتر اطلاق می‌شود که بر روی شبیه‌سازی هوش انسان در ماشین‌ها تمرکز دارد. این شامل الگوریتم‌ها و تکنیک‌هایی است که به ماشین‌ها اجازه می‌دهد تا استدلال کنند، یاد بگیرند و بدون نیاز به برنامه‌ریزی صریح، وظایف را انجام دهند. هوش مصنوعی در زمینه‌های مختلفی از جمله تشخیص چهره، پردازش زبان طبیعی، خودروهای خودران و رباتیک کاربرد دارد.
رباتیک به علم و مهندسی طراحی، ساخت، بهره‌برداری و کاربرد ربات‌ها می‌پردازد. ربات‌ها ماشین‌های فیزیکی هستند که می‌توانند برای انجام وظایف مختلف برنامه‌ریزی شوند، از جمله کارهای ساده و تکراری تا وظایف پیچیده و ظریف. رباتیک در صنایع مختلفی از جمله تولید، مراقبت‌های بهداشتی، کشاورزی و اکتشاف فضایی کاربرد دارد.
در حالی که هوش مصنوعی مغز متفکر پشت رباتیک را تشکیل می‌دهد، رباتیک به هوش مصنوعی بدنه‌ای فیزیکی می‌دهد تا بتواند با دنیای واقعی تعامل داشته باشد. به عبارت دیگر، هوش مصنوعی به ربات‌ها اجازه می‌دهد تا فکر کنند، در حالی که رباتیک به آنها اجازه می‌دهد تا عمل کنند.
تفاوت‌های کلیدی بین هوش مصنوعی و ربات‌ها:
- ماهیت: هوش مصنوعی یک حوزه نرم‌افزاری است، در حالی که رباتیک یک حوزه سخت‌افزاری است.
- تمرکز: هوش مصنوعی بر روی شبیه‌سازی هوش انسان تمرکز دارد، در حالی که رباتیک بر روی طراحی و ساخت ماشین‌های فیزیکی تمرکز دارد.
- کاربرد: هوش مصنوعی در طیف گسترده‌ای از برنامه‌ها از جمله رباتیک کاربرد دارد، در حالی که رباتیک در زمینه‌هایی مانند تولید، مراقبت‌های بهداشتی و اکتشاف فضایی کاربرد دارد.
هم‌افزایی هوش مصنوعی و ربات‌ها:
با ادغام هوش مصنوعی و ربات‌ها، می‌توان ماشین‌هایی قدرتمندتر و انعطاف‌پذیرتر ساخت. هوش مصنوعی می‌تواند به ربات‌ها اجازه دهد تا محیط خود را درک کنند، یاد بگیرند و با انسان‌ها به طور طبیعی تعامل داشته باشند. ربات‌ها می‌توانند به هوش مصنوعی بدنه‌ای فیزیکی بدهند تا بتواند در دنیای واقعی عمل کند و وظایف را انجام دهد.
پیشرفتهای اخیر در هوش مصنوعی و رباتیک منجر به ظهور ربات‌های پیشرفتهای شده است که می‌توانند کارهای پیچیده‌ای مانند جراحی، آشپزی و حتی نواختن موسیقی را انجام دهند. با ادامه پیشرفت این فناوری‌ها، می‌توان انتظار داشت که ربات‌ها نقش فزاینده‌ای در زندگی ما ایفا کنند.
هوش مصنوعی و ربات‌ها لباس‌ها و ظرف‌ها را می‌شویند!
برای لحظه‌ای لباسشویی را در نظر بگیرید. لباسشویی مستلزم دستکاری فیزیکی اجسام در محیطی پیچیده مانند اتاق لباسشویی شماست. در این اتاق، ماشین لباسشویی، خشک‌کن و شاید میز اتو نیز وجود دارند. تی‌شرت‌ها، شلوارها، بلوزها، جوراب‌ها، حوله‌ها، ملحفه‌ها و موارد دیگر با اندازه‌ها، شکل‌ها، بافت‌ها و نیازهای شستشوی متفاوتی دیده می‌شوند.
این چالشی است که محققان و استارت‌آپ‌ها ذهن و سرمایه خود را صرف آن کرده‌اند، اما دستاورد چندانی نداشته‌اند.
برای مثال، در سال ۲۰۱۰، شرکت رباتیک Willow Garage امیدوار بود که با اهدای ربات‌هایی به ارزش ۴ میلیون دلار به ۱۱ محقق، بتواند وضعیت ربات‌های چندمنظوره را ارتقا دهد. (تیتر داستان CNET ۱۴ سال پیش چه بود؟ «وادار کردن ربات‌ها به انجام کارهای لباسشویی و ظرفشویی.») در حالی که یک دانشجوی تحصیلات تکمیلی در زمینه تا کردن حوله‌ها پیشرفت‌هایی داشت، این استارت‌آپ در سال ۲۰۱۴ پس از اینکه ظاهرا بیشتر نوآوری‌هایش را به سایر شرکت‌های خصوصی واگذار کرد، تعطیل شد.
چند سال بعد، استارت‌آپی به نام Foldimate با یک ربات تاکننده لباس به قیمت ۹۸۰ دلار در نمایشگاه CES رونمایی کرد، اما همچنان شما مجبور بودید هر لباس را به طور جداگانه وارد دستگاه کنید و نمی‌توانست مواردی مانند ملحفه، حوله یا لباس‌های بچه‌گانه را مدیریت کند. این شرکت هم حدود سال ۲۰۲۰ دیگر وجود خارجی ندارد.
گاهی اوقات، حتی مشکل اصلی رباتیک هم نیست. آمازون و ویرل‌پول در نمایشگاه CES 2016 با یک ماشین لباسشویی هوشمند، تلاش کردند فرآیند سفارش مواد شوینده را خودکار کنند. با اتصال حساب آمازون خود به برنامه ویرل‌پول، می‌توانستید به دستگاه اجازه دهید تا با کم شدن مواد شوینده‌ی مورد علاقه‌تان، دوباره سفارش دهد.
آمازون و ویرل‌پول به درخواست‌های مربوط به سرنوشت آن ماشین لباسشویی خاص پاسخی ندادند، اما می‌توان با اطمینان گفت که این مفهوم مورد استقبال قرار نگرفت.
ساخت و آموزش ربات‌های خانگی
در همین حال، تلاش‌ها برای دستیابی به ربات‌های خانگی یا به عبارت بهتر، ربات‌هایی که بتوانند کارهای خانه را انجام دهند ادامه دارد. این کار نه تنها به سخت‌افزار رباتیک، بلکه به آموزش برای شبیه‌سازی هوش انسانی نیز نیاز دارد.
پژوهشگران دانشگاه استنفورد رباتی به نام Mobile Aloha ساخته‌اند که می‌تواند به طور مستقل قابلمه‌ای را جابجا کند، صندلی‌ها را به عقب هل دهد، میگو سرخ کند، لکه‌ها را پاک کند و دست بدهد. در بیانیه‌ای که در ماه آوریل از سوی دانشگاه منتشر شد، آمده است که Mobile Aloha در انجام کارهای اضافی خانگی مانند جاروبرقی کشیدن، لباس شستن و آبیاری گیاهان نیز امیدوارکننده به نظر می‌رسد. با این حال، تا در دسترس بودن برای عموم فاصله زیادی دارد.
تیم Mobile Aloha در حال آموزش ربات از طریق فرآیندی به نام یادگیری تقلیدی هستند. در این روش، یک انسان پشت سر ربات می‌ایستد و با استفاده از رابطه‌ای به نام دورکاری، به ربات نشان می‌دهد که چگونه با دست‌های خودش یک کار را انجام دهد. چلسی فین، استادیار علوم کامپیوتر و مهندسی برق در استنفورد و مشاور تیم Mobile Aloha، این فرآیند را به عنوان «نوعی چیدمان عروسک‌گردانی» با ربات به عنوان عروسک توصیف کرد.
تونی ژائو، دانشجوی تحصیلات تکمیلی در رشته علوم کامپیوتر در استنفورد و یکی از رهبران تیم Mobile Aloha، گفت که برای به دست آوردن اطلاعات کافی برای ربات، حدود 50 بار تلاش برای هر کار طول می‌کشد. او اضافه کرد که هدف نهایی این است که «آنچه مردم فکر می‌کنند یک ربات خانگی آینده باید به نظر برسد» را به تصویر بکشد.
تا به امروز، اکثر ربات‌ها در محیط‌های کنترل‌شده‌ای مانند کارخانه‌ها یا انبارها بوده‌اند که می‌توانند برای انجام یک حرکت تکراری به‌طور مکرر برنامه‌ریزی شوند. تا حدی، این شامل استفاده از تکنیک‌های هوش مصنوعی مانند یادگیری ماشین خواهد بود.
فین گفت: «برای اینکه ربات‌ها در دنیای واقعی موفق باشند، باید بتوانند محیط اطراف خود را درک کنند و به آن واکنش نشان دهند. ما علاقه‌مندیم ببینیم که آیا می‌توانیم از یادگیری ماشین برای باهوش‌تر کردن ربات‌ها و در واقع بیرون راندن آنها به دنیای واقعی استفاده کنیم.»
در حال حاضر یک نمونه اولیه که در انجام خودکار مجموعه‌ای از کارهای خانگی امیدوارکننده به نظر می‌رسد 32000 دلار قیمت دارد.
شرکت‌هایی مانند گوگل، آمازون، اپل و تسلا پروژه‌ها و نمونه‌های اولیه خود را در دست اجرا دارند که به روشی خاص برای انجام کارهای مختلف از نظافت و نظارت بر خانه‌ها تا انجام کارهای ناامن، تکراری یا خسته‌کننده طراحی شده‌اند.
ایلان ماسک، مدیرعامل تسلا، در نمایشگاه سال 2022 با ارائه ربات انسان‌نمای نسبتاً ترسناک تسلا بات، ابراز امیدواری کرد که این ربات تا سال 2027 با قیمت 20000 دلار به فروش برسد. وی اذعان نمود ابتدا این ربات‌ها در کارخانه‌های تسلا به کار گرفته می‌شوند، جایی که مشاغل بالقوه‌ای از جمله حمل قطعات به سایر ربات‌ها در خط تولید را می‌توانند بر عهده بگیرند.
هوش مصنوعی و ربات‌ها: ابزاری در دستان ما
ما هنوز راه طولانی‌ای داریم تا هوش مصنوعی و ربات‌ها را در یک ماشین ترکیب کنیم که بتواند وظایف متعددی را در محیط‌های غیرقابل پیش‌بینی خانه‌های ما انجام دهد. اگرچه ربات‌هایی مانند Mobile Aloha و Tesla Bot قادر به انجام برخی وظایف هستند، اما هنوز نمی‌توانند کارهای خلاقانه‌ای مانند نوشتن شعر یا ایجاد تصاویر را انجام دهند.
در حال حاضر، ابزارهای تولیدی هوش مصنوعی به سرعت در حال گسترش در بازار هستند. این ابزارها کاربردهای بالقوه بسیاری دارند، به ویژه در زمینه‌های خلاقانه‌ای که به نظر انسانی می‌رسند. ورود به این عرصه نیز با هزینه‌های کم امکان‌پذیر است.
اتوماسیون لباسشویی و آشپزخانه با تلاش‌های چندین دهه بهبود یافته و به ثبات رسیده است. ماشین‌های لباسشویی از دهه ۱۸۵۰ و ماشین‌های ظرفشویی از دهه ۱۹۵۰ وجود دارند. گاهی اوقات، پیشرفتهای اساسی در فناوری خانگی مشاهده می‌شود. در سال ۲۰۰۲، آی‌روبات اولین ربات خود را رونمایی کرد و از آن زمان بیش از ۴۰ میلیون دستگاه فروخته شده است.
شاید بهتر است کمی صبور باشیم تا زمینه برای تکامل ربات‌های خانگی فراهم شود. به هر حال، مسئله اصلی ممکن است انجام وظایف خاص نباشد، بلکه نقش ما در جهان باشد. کارین کیمبرو، مدیر اقتصادی در لینکدین، به نگرانی‌ها درباره تأثیر هوش مصنوعی بر خلاقیت اشاره کرد و گفت: “نه، نه لزوماً.” او مقایسه‌ای با ترس از ماشین حساب‌ها کرد و گفت که هوش مصنوعی تنها ابزاری است که می‌تواند به ما در ایجاد محتوا کمک کند، اما همچنان نیاز به نظارت و ویرایش دارد. “این یک ابزار در دستان ماست.”
تاریخ آخرین آپدیت: 12 ماه قبل
