در روزهای گذشته، خبر صدور حکم قضایی برای مریم مقدم و بهتاش صناعی ها، دو چهره شناخته شده سینمای مستقل ایران، توجه گسترده ای را در فضای رسانه ای و هنری کشور برانگیخته است. مریم مقدم و بهتاش صناعی ها به خاطر ساخت و نمایش فیلمی به نام «کیک محبوب من» با اتهامات متعددی مواجه شدند و در نهایت هر یک به 14 ماه حبس تعزیری، جزای نقدی و توقیف تجهیزات محکوم شدند. البته این احکام با تعلیق پنج ساله همراه بوده است.
جزئیات حکم صادرشده
بر اساس آنچه در منابع رسمی منتشر شده، اتهامات و احکام صادرشده علیه مریم مقدم و بهتاش صناعی ها به شرح زیر است:
- فعالیت تبلیغی علیه نظام جمهوری اسلامی ایران: بابت این اتهام، مریم مقدم و بهتاش صناعی ها هر کدام به 14 ماه حبس تعزیری محکوم شدند که این حکم به مدت پنج سال تعلیق شده است. در صورت عدم ارتکاب جرم مشابه در این بازه زمانی، این بخش از حکم اجرا نخواهد شد.
- مشارکت در تهیه محتوای مبتذل: برای این اتهام نیز هر یک از متهمان به یک سال حبس تعزیری محکوم شدند که آن هم مشمول تعلیق پنج ساله است. همچنین کلیه تجهیزات مرتبط با تولید این فیلم ضبط خواهد شد.
- نمایش فیلم بدون مجوز: به دلیل نمایش و عرضه فیلم بدون دریافت پروانه نمایش رسمی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، هر یک از متهمان به پرداخت ۲۰۰ میلیون ریال جزای نقدی محکوم شده اند. در کنار آن، تجهیزات مربوطه نیز ضبط شده اند.
در مجموع، هر یک از این دو سینماگر باید ۴۰۰ میلیون ریال جزای نقدی بپردازند و با تعلیق حبس های صادر شده مواجه هستند. در شرایط فعلی، آن ها از ورود به مرحله اجرای حکم زندان فاصله دارند، اما این تعلیق مشروط است.
نگاهی به سابقه فعالیت هنری مریم مقدم و بهتاش صناعی ها
مریم مقدم و بهتاش صناعی ها از جمله سینماگران مستقلی هستند که در سال های گذشته با آثاری چون «احتمال باران اسیدی» و اخیراً «کیک محبوب من» مورد توجه جشنواره های داخلی و خارجی قرار گرفتند. فیلم های آن ها عموماً با نگاهی اجتماعی و شاعرانه به روایت زندگی در جامعه امروز می پردازد، بدون آن که وابسته به جریان های رسمی سینمای تجاری باشد.
پیامدهای حقوقی و فرهنگی این حکم
صدور چنین حکمی علیه هنرمندانی که در چارچوب هنر مستقل فعالیت می کنند، سؤالات و نگرانی هایی را در جامعه فرهنگی برانگیخته است. پرسش اصلی آن است که مرز میان نقد اجتماعی و “فعالیت تبلیغی علیه نظام” چگونه تعریف می شود؟ و آیا نظام حقوقی موجود امکان بروز صدای متفاوت و مستقل در عرصه هنر را فراهم می کند یا مانعی بر سر راه آن است؟
واکنش ها و سکوت ها
تا لحظه نگارش این مقاله، هنوز واکنش رسمی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یا نهادهای مرتبط با حوزه سینما نسبت به این حکم منتشر نشده است. همچنین خود مریم مقدم و بهتاش صناعی ها نیز تاکنون بیانیه یا اظهارنظر عمومی در این باره ارائه نکرده اند. با این حال، در فضای مجازی و بین هنرمندان مستقل، واکنش های همدلانه و نگرانی هایی نسبت به تداوم این گونه برخوردها به چشم می خورد.
جمع بندی
حکم صادرشده علیه مریم مقدم و بهتاش صناعی ها، نمودی دیگر از چالش دیرینه میان هنر مستقل و سیاست رسمی است. سینما، به عنوان آیینه ای از جامعه، همواره مورد توجه و گاه حساسیت برانگیز بوده است. این پرونده نیز شاید نقطه عطفی باشد برای بازاندیشی در رابطه میان نهادهای فرهنگی و قضایی با هنرمندان مستقل.
تاریخ آخرین آپدیت: 2 ماه قبل
