در این مقاله ای بازی، به بررسی نقش شهید حسن تهرانی مقدم، پدر موشکی ایران، در ایجاد و توسعه برنامه موشکی کشور پرداخته‌ایم. از دستاوردهای وی در دوران جنگ تحمیلی تا تأسیس سیستم موشکی بومی ایران.
شهید حسن تهرانی مقدم، معروف به “پدر موشکی ایران”، یکی از مهم‌ترین چهره‌های دفاعی جمهوری اسلامی ایران بود که در ۲۱ آبان ۱۳۹۰ در اثر انفجار یک زاغه مهمات در یکی از پایگاه‌های موشکی ایران در استان تهران به‌همراه تعدادی از همکاران خود به شهادت رسید. این حادثه تلخ نه تنها ضربه‌ای سنگین به نیروهای مسلح ایران وارد کرد، بلکه موجب شد که کشور عزم خود را برای تقویت و توسعه بیشتر توان دفاعی و موشکی خود جزم کند. شهید طهرانی‌مقدم از پیشگامان اصلی راه‌اندازی برنامه موشکی کشور بود که در ارتقاء خودکفایی نظامی ایران نقش ویژه‌ای ایفا کرد.
دستاوردهای شهید حسن تهرانی‌مقدم، پدر برنامه موشکی ایران، همچنان در تقویت توان موشکی و امنیت ملی کشور مؤثر است. پیشرفتهای حاصل‌شده در این حوزه نه‌تنها قدرت دفاعی ایران را افزایش داده، بلکه نقش برجسته‌ای در ایجاد بازدارندگی منطقه‌ای برای کشور داشته است.
شهید حسن تهرانی‌مقدم، پدر موشکی ایران، کیست؟
در ادامه بررسی دوران کودکی، تحصیل و فعالیت‌های اولیه شهید حسن تهرانی‌مقدم بپردازیم. این بخش از زندگی او نشان‌دهنده تأثیر محیط مذهبی و فرهنگی بر شکل‌گیری شخصیت انقلابی و نظامی وی است. همچنین، به بررسی آغاز فعالیت‌های نظامی او و نقش او در جنگ تحمیلی خواهیم پرداخت.
دوران کودکی و تحصیل
شهید حسن تهرانی‌مقدم، پدر موشکی ایران، در تاریخ ۲۳ فروردین ۱۳۳۸ در تهران به دنیا آمد. او از ابتدا در محیطی مذهبی و فرهنگی پرورش یافت که تأثیر زیادی بر شخصیت او گذاشت. پدر او که فردی مذهبی و فرهنگی بود، همواره بر تربیت دینی و اخلاقی او تأکید داشت. طهرانی‌مقدم از کودکی به مسائل اجتماعی و دینی علاقه‌مند بود و این علاقه از همان ابتدا در او شکل گرفت.
او دوران ابتدایی خود را در مدارس دولتی تهران گذراند و از همان زمان به فعالیت‌های فرهنگی و مذهبی روی آورد. در دوران دبیرستان نیز علاوه بر تحصیل، در فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی فعال بود. در دوران نوجوانی، طهرانی‌مقدم به جمع‌های انقلابی پیوست و از آن زمان به‌طور جدی با مسائل سیاسی و اجتماعی کشور آشنا شد. او همواره در جلسات مذهبی و سیاسی شرکت می‌کرد و به سخنرانی‌های دینی و انقلابی گوش می‌داد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، طهرانی‌مقدم به عنوان یک فعال انقلابی و پرشور، به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پیوست و در تلاش برای سازماندهی نیروهای سپاه و تشکیل ساختار دفاعی کشور نقش مهمی ایفا کرد.
آغاز فعالیت‌های نظامی و حضور در جنگ تحمیلی
با شروع جنگ تحمیلی در تاریخ ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ و حمله رژیم بعثی عراق به ایران، شهید حسن تهرانی‌مقدم به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پیوست و به جبهه‌های مختلف جنگ اعزام شد. او به عنوان فرمانده توپخانه در عملیات‌های مختلف در جبهه‌های غرب و جنوب کشور شرکت داشت. طبق گزارش‌های رسمی، تهرانی‌مقدم نقش مهمی در پیروزی‌های مختلف دفاع مقدس ایفا کرد و توان دفاعی ایران را به شکل چشمگیری تقویت کرد.
اقدامات شهید حسن تهرانی‌مقدم در دوران دفاع مقدس
شهید حسن تهرانی مقدم، پدر موشکی ایران، در دوران دفاع مقدس نقش کلیدی در تقویت توان نظامی ایران ایفا کرد. حضور وی در جبهه‌های جنگ، به‌ویژه در عرصه‌های توپخانه و موشک، تاثیرات بسیاری داشت که در تقویت قدرت دفاعی ایران نقش زیادی ایفا کرد. در اینجا به مهم‌ترین اقدامات او در این دوران می‌پردازیم.
۱. فرماندهی در عملیات‌ها
تهرانی‌مقدم در بسیاری از عملیات‌های مهم به‌عنوان فرمانده توپخانه حضور داشت و نقشی حیاتی در موفقیت این عملیات‌ها ایفا کرد. از جمله این عملیات‌ها می‌توان به عملیات‌های غرب و جنوب کشور اشاره کرد که در آن‌ها، او با بهبود توان توپخانه ایران، نقش مؤثری در پیشبرد اهداف نظامی کشور داشت.
۲. خودکفایی در ساخت سلاح‌های بومی
با توجه به تحریم‌های نظامی در دوران جنگ، تهرانی‌مقدم به‌دنبال خودکفایی در تولید سلاح‌های نظامی بود. او و تیمش در سپاه پاسداران، با استفاده از فناوری‌های موجود، توانستند سلاح‌هایی مانند راکت‌ها و موشک‌ها را به‌طور بومی طراحی و تولید کنند. این ابتکار به ایران اجازه داد تا از وابستگی به تسلیحات خارجی بکاهد و قابلیت‌های نظامی خود را تقویت کند.
۳. پشتیبانی از جبهه‌ها با سلاح‌های جدید
در شرایط تحریم و محدودیت در تأمین تسلیحات، تهرانی‌مقدم اقدام به طراحی و تولید سلاح‌هایی کرد که کاربرد مؤثرتری در جبهه‌های جنگ داشتند. این سلاح‌ها نه‌تنها توان دفاعی ایران را تقویت کردند، بلکه تأثیر بسزایی در تغییر روند عملیات‌ها و موفقیت‌های نظامی داشتند.
۴. فرماندهی در عملیات‌های حساس
تهرانی‌مقدم در برخی از عملیات‌های حساس همچون “بازی‌دراز” و “فتح‌المبین” نقش مهمی ایفا کرد. در این عملیات‌ها، او توانست با استفاده از توپخانه و موشک، نیروهای خودی را به موفقیت برساند. ابتکارهای او در استفاده از فناوری‌های جدید در جنگ، موجب موفقیت در این عملیات‌ها و شکست دشمن شد.
۵. توسعه سیستم‌های ضدهوایی
یکی از مهم‌ترین اقدامات شهید حسن تهرانی مقدم، پدر موشکی ایران، در دوران جنگ، توسعه سیستم‌های ضدهوایی برای مقابله با حملات هوایی عراق بود. او با طراحی و پیاده‌سازی این سیستم‌ها توانست قدرت دفاعی هوایی ایران را تقویت کرده و به مقابله با تهدیدات هوایی دشمن بپردازد.
شهید حسن تهرانی مقدم، پدر موشکی ایران، با دستاوردهای خود در دوران دفاع مقدس، نه تنها به تقویت توان نظامی ایران پرداخت، بلکه نقش تعیین‌کننده‌ای در شکل‌گیری زیرساخت‌های دفاعی و موشکی کشور داشت که تأثیرات آن همچنان در برنامه‌های موشکی ایران ادامه دارد.
بنیان‌گذاری نیروی موشکی سپاه توسط شهید حسن تهرانی‌مقدم
پس از پایان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، شهید حسن تهرانی مقدم، پدر موشکی ایران، به این نتیجه رسید که برای تقویت توان دفاعی کشور، ایجاد یک نیروی موشکی مستقل ضروری است. با توجه به تحریم‌های تسلیحاتی و نیاز به خودکفایی در تجهیزات نظامی، او به عنوان فرمانده بخش‌های موشکی سپاه، تصمیم به ایجاد یک سامانه موشکی بومی گرفت. در اوایل دهه ۱۹۹۰ میلادی، تهرانی‌مقدم گروه‌های تحقیقاتی و توسعه‌ای را برای طراحی و ساخت موشک‌های بومی تشکیل داد.
ساخت نخستین موشک‌های بومی ایران
موشک شهاب ۱: اولین موشک بالستیک ایران
اولین پروژه مهم موشکی ایران، “شهاب ۱” بود که در اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی به تولید انبوه رسید. این موشک بالستیک با برد حدود ۳۰۰ کیلومتر قادر بود اهداف را با دقت نسبی هدف قرار دهد. پروژه ساخت شهاب ۱ از سال ۱۹۹۸ آغاز شد و پس از مدتی در اختیار نیروهای مسلح قرار گرفت.
موشک شهاب ۲: ارتقاء شهاب ۱
پس از موفقیت شهاب ۱، پروژه ارتقاء آن آغاز شد که نتیجه آن “شهاب ۲” بود. این موشک با برد ۵۰۰ کیلومتر، امکان هدف قرار دادن اهدافی با فاصله بیشتر از مرزهای ایران را فراهم می‌آورد. ساخت این موشک در دهه ۲۰۰۰ و با تلاش متخصصان داخلی به پایان رسید و به یکی از ارکان توان موشکی کشور تبدیل شد.
پیشرفتهای بعدی در برنامه موشکی ایران
پس از شهاب ۲، شهید تهرانی‌مقدم هدایت پروژه‌های بزرگ‌تری را در حوزه موشکی به عهده گرفت که تأثیر زیادی در تقویت توان دفاعی ایران داشت. مهم‌ترین این دستاوردها عبارتند از:
شهاب ۳: موشک با برد ۱۳۰۰ کیلومتر
موشک “شهاب ۳” با برد ۱۳۰۰ کیلومتر در سال ۲۰۰۲ وارد خدمت شد و توانست تهدیدات منطقه‌ای را به‌خوبی پوشش دهد.
سجّیل: موشک سوخت جامد با برد ۲۵۰۰ کیلومتر
موشک “سجّیل” که اولین موشک سوخت جامد ایران بود، برد ۲۵۰۰ کیلومتر داشت و قابلیت حمل کلاهک‌های سنگین‌تر را به‌دنبال داشت. این موشک تأثیر زیادی در ارتقای قدرت بازدارندگی ایران داشت.
قدر: موشک با دقت بالا و برد بیشتر
موشک “قدر” با برد و دقت بیشتر نسبت به موشک‌های قبلی، در راستای پیشرفتهای موشکی ایران توسعه یافت و به یکی از مهم‌ترین موشک‌های استراتژیک کشور تبدیل شد.
شهید تهرانی‌مقدم با اقدامات خود در زمینه توسعه نیروی موشکی سپاه، توان دفاعی ایران را به‌طور چشمگیری افزایش داد و نقش مؤثری در تقویت قدرت بازدارندگی کشور ایفا کرد.
شهادت شهید حسن تهرانی‌مقدم و تداوم مسیر پیشرفت در برنامه موشکی ایران
شهید حسن تهرانی مقدم، پدر موشکی ایران، در تاریخ ۲۱ آبان ۱۳۹۰ در نتیجه انفجاری در یکی از پایگاه‌های نظامی ایران به شهادت رسید. این انفجار که در پایگاه پادگان مدافعان (قائم) در استان تهران رخ داد، موجب شهادت تعداد دیگری از همکاران وی شد. با وجود این فقدان، تأثیرات و دستاوردهای او همچنان در برنامه موشکی ایران باقی ماند و مسیر پیشرفت در این حوزه ادامه یافت.
ادامه مسیر در حوزه موشکی پس از شهادت تهرانی‌مقدم
پس از شهادت شهید حسن تهرانی مقدم، پدر موشکی ایران، تیم‌های متخصص ایرانی با تکیه بر پایه‌های ابتدایی که وی در توسعه موشک‌های بومی مانند شهاب و قدر گذاشته بود، توانستند موشک‌های پیشرفته‌تری را طراحی و تولید کنند.
موشک‌های شهاب ۳ و شهاب ۴: ارتقاء برد و دقت
یکی از دستاوردهای مهم پس از شهادت تهرانی‌مقدم، تکمیل و ارتقاء موشک‌های شهاب ۳ و شهاب ۴ بود. شهاب ۳ با بردی حدود ۲۰۰۰ کیلومتر، ایران را قادر ساخت تا تهدیدات دشمن را از مسافت‌های دورتر دفع کند. این موشک به دلیل دقت بالا و توان حمل کلاهک‌های سنگین، تهدید جدی برای دشمنان ایران محسوب می‌شود.
موشک‌های زمین به زمین “سجیّل”: توانمندی‌های جدید با سوخت جامد
موشک سجیّل که به‌طور ویژه برای مقابله با اهداف دشمن در مسافت‌های دور طراحی شده بود، با بهره‌گیری از فناوری‌های جدیدتر در زمینه سوخت جامد از سال ۲۰۱۰ وارد خدمت شد. این موشک‌ها، که عمدتاً توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تولید شدند، به دلیل قابلیت پرتاب از سکوی زمینی و برد بلند خود، به یکی از مهم‌ترین ابزارهای دفاعی ایران در برابر تهدیدات منطقه‌ای تبدیل شدند.
موشک‌های “خرمشهر” و “فاتح”: پیشرفتهای قابل توجه در تولید موشک‌های دوربرد!
موشک‌های خرمشهر با بردی بیش از ۲۰۰۰ کیلومتر و قابلیت حمل کلاهک‌های مختلف، یکی از پیشرفته‌ترین دستاوردهای موشکی ایران به شمار می‌روند. این موشک‌ها از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۷ با ارتقاءهایی مواجه شدند و به توان موشکی ایران افزوده‌اند.
موشک‌های هایپرسونیک “فتّاح”: نسل جدید موشک‌ها با سرعت‌های فوق‌العاده!
موشک فتّاح که یکی از جدیدترین دستاوردهای ایران به شمار می‌آید، از سرعت‌های هایپرسونیک برای حمل کلاهک‌های مختلف استفاده می‌کند. این موشک که در سال ۲۰۱۹ به‌طور رسمی آزمایش شد، در حال حاضر در دست توسعه است و قادر به رسیدن به اهداف در عمق خاک دشمن با سرعت‌های بالاتر از ۵ ماخ (۵ برابر سرعت صوت) می‌باشد.
آغاز خودکفایی پهپادی ایران با شهید حسن تهرانی‌مقدم
شهید حسن تهرانی‌مقدم، پدر موشکی ایران، یکی از شخصیت‌های کلیدی در پیشرفت فناوری‌های دفاعی ایران، به‌ویژه در زمینه توسعه پهپادها بود. او نقش بسیار مهمی در تبدیل ایران به یکی از کشورهای پیشرفته در تولید پهپادهای نظامی ایفا کرد. با توجه به تحریم‌های سنگین نظامی علیه کشور، ایران توانست با سرمایه‌گذاری در این حوزه، پیشرفتهای چشمگیری را در زمینه تولید و استفاده از پهپادهای شناسایی، رزمی و تهاجمی به دست آورد. این پیشرفت‌ها به‌ویژه پس از ابتکارهای شهید تهرانی‌مقدم تسریع شد.
پهپادهای “شاهد”: پیشرفت در عملیات‌های شناسایی و ضربه‌زنی
پهپادهای شاهد یکی از دستاوردهای مهم در حوزه پهپادی ایران هستند که از دهه ۲۰۱۰ به این سو در عرصه‌های مختلف عملیاتی به کار گرفته شده‌اند. این پهپادها در زمینه شناسایی، ضربه‌زنی و عملیات‌های ویژه نقش حیاتی دارند. مدل‌های مختلف مانند شاهد ۱۲، شاهد ۱۳ و شاهد ۱۴ از جمله نسل‌های پیشرفتهای هستند که به‌طور مستقل تولید شده‌اند و در عملیاتی مختلف به‌طور مؤثر مورد استفاده قرار گرفته‌اند.
پهپادهای رزمی: ابزارهای تهاجمی ایران در میدان جنگ
پهپادهای رزمی ایران همچون مهاجر و نصر برای انجام عملیات‌های تهاجمی طراحی شده‌اند. این پهپادها قادر به حمل انواع بمب‌ها و موشک‌ها هستند و توانایی حمله به اهداف زمینی و هوایی را دارند. ایران در سال‌های اخیر همچنین پهپادهای مسلح خود را توسعه داده است که در عملیات‌های نظامی در سوریه و عراق به‌طور مؤثر به کار گرفته شده‌اند.
پهپادهای دوربرد و شناسایی: توانمندی‌های ایران در رصد و نظارت
پهپادهای ابابیل و فطرس در دسته پهپادهای دوربرد و شناسایی ایران قرار دارند. این پهپادها قادر به انجام مأموریت‌های شناسایی در مسافت‌های طولانی از مرزهای ایران هستند. پهپاد فطرس، به‌ویژه با برد بسیار بالا و ویژگی‌های پیشرفته، در عملیات‌های نظارتی و شناسایی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
پهپادها به عنوان ابزار راهبردی در جنگ‌ها
پهپادهای ایران به ویژه در جنگ‌های سوریه و عراق به ابزاری راهبردی تبدیل شده‌اند. استفاده از این پهپادها در جنگ‌های غیرمتعارف، به ویژه در مقابله با گروه‌های تروریستی مانند داعش، ایران را به یکی از پیشگامان این عرصه تبدیل کرده است.
تأثیرات شهید حسن تهرانی‌مقدم در توسعه صنایع موشکی ایران
شهید حسن تهرانی‌مقدم به عنوان «پدر موشکی ایران» نقش بسیار مؤثری در پیشرفت صنایع موشکی کشور داشت. ابتکارهای او باعث شد تا ایران به یکی از ۱۰ قدرت برتر موشکی جهان تبدیل شود. توسعه موشک‌های شهاب و سجیل و پیشرفت در ساخت آن‌ها، ایران را قادر ساخت تا توان دفاعی خود را در برابر تهدیدات منطقه‌ای به طور چشمگیری افزایش دهد.
کلام آخر: نقش شهید تهرانی‌مقدم در تقویت امنیت ملی ایران
دستاوردهای شهید حسن تهرانی مقدم، پدر موشکی ایران، نه تنها در حوزه موشکی ایران بلکه در ارتقای امنیت ملی کشور تأثیرات عمیقی داشت. پیشرفتهای موشکی و پهپادی ایران باعث تقویت توان دفاعی و بازدارندگی کشور شده و ایران را قادر ساخته تا در برابر تهدیدات رژیم اسرائیل و دیگر کشورهای غربی، نقش خود را به‌طور مؤثری ایفا کند. این دستاوردها به‌ویژه در معادلات امنیتی غرب آسیا و در تقویت موقعیت ایران در عرصه‌های سیاسی و نظامی بسیار حائز اهمیت است.
شهادت شهید حسن تهرانی‌مقدم، پدر موشکی ایران، هرچند یک ضایعه بزرگ برای ایران بود، اما مسیر پیشرفت در حوزه موشکی کشور با سرعت و قوت ادامه یافت. دستاوردهای پس از او نشان‌دهنده توانایی و اراده متخصصان ایرانی برای تحقق اهداف دفاعی کشور است.
خواندن مقاله “سید حسن نصرالله: عملیات اربعین، آغاز پاسخ قاطع به جنایت صهیونیست‌ها” می‌تواند برای شما مفید باشد.
تاریخ آخرین آپدیت: ۲۱ام آبان ۱۴۰۳
