مسعود کیمیایی، یکی از برجسته ترین کارگردانان سینمای ایران، همواره در آثارش به مسائل سیاسی و اجتماعی کشور پرداخته است. آخرین ساخته او، «خائن کشی»، در حالی به اکران درآمده که داستان آن در دل اتفاقات کودتای 28 مرداد روایت می شود. کیمیایی با نگاهی عمیق به تاریخ معاصر ایران، توانسته است برهه های مهمی از تاریخ کشور را در آثارش به تصویر بکشد و از این طریق، زوایای پنهان و ناگفته های آن دوران را برای مخاطبانش بازگو کند.
تاریخ معاصر ایران و سینمای کیمیایی
تاریخ معاصر ایران پر است از وقایع سیاسی و اجتماعی که هر یک می تواند داستان های دراماتیکی را به وجود آورد. کیمیایی از همان سال های ابتدایی فعالیتش در سینما، به این مسائل توجه کرده و آثارش را بر مبنای آن ها ساخته است. او با استفاده از داستان های شخصی و اجتماعی، به نقد و بررسی وضعیت سیاسی کشور پرداخته و به نوعی، تاریخ را از دریچه سینما روایت کرده است.
واقعه سیاهکل و «گوزن ها»
یکی از نخستین آثار کیمیایی که به وقایع سیاسی پرداخته، فیلم «گوزن ها» است. این فیلم در سال 1353 ساخته شد و به وقایع سیاهکل و کشتار فداییان خلق اشاره دارد. در آن زمان، حکومت پهلوی به شدت با مبارزان سیاسی برخورد می کرد و کیمیایی با ساخت این فیلم، به نوعی صدای مبارزان را به گوش مخاطبان رساند. شخصیت اصلی فیلم، قدرت، نماینده ای از مبارزان است که در نهایت توسط ساواک کشته می شود. این فیلم نه تنها به نقد وضعیت سیاسی آن زمان پرداخته، بلکه به نوعی پیشگویی از آینده ای بود که در انتظار ایران بود.
پیروزی انقلاب و «خط قرمز»
پس از پیروزی انقلاب، کیمیایی فیلم «خط قرمز» را ساخت که به زندگی خصوصی یک مامور ساواک می پردازد. این فیلم به خوبی حال و هوای مبارزان سیاسی و بی رحمی ساواک را به تصویر می کشد. با وجود اینکه این فیلم به دلیل بی حجابی بازیگران زن 40 سال در توقیف ماند، اما همچنان به عنوان یک اثر مهم در تاریخ سینمای ایران شناخته می شود. کیمیایی در این فیلم، به نوعی به نقد وضعیت جدید پس از انقلاب و چالش های آن پرداخته است.
شکل گیری صهونیسم و «سرب»
در اواسط دهه 60، کیمیایی با ساخت فیلم «سرب» به وقایع تاریخی دیگری اشاره کرد. این فیلم به انتقال یهودیان از ایران به سرزمین موعود می پردازد و به نوعی تفاوت های بین یهودی و صهونیست را به تصویر می کشد. کیمیایی با این اثر، به بررسی تاریخ یهودیان و تأثیرات آن بر جامعه ایرانی پرداخته و نشان می دهد که چگونه تاریخ می تواند بر روی هویت های مختلف تأثیر بگذارد.
وقایع کوی دانشگاه و «اعتراض»
سال 1378 یکی از سال های پرحادثه برای دانشجویان ایرانی بود. کیمیایی در همان سال، فیلم «اعتراض» را ساخت که به مشکلات و فشارهایی که دانشجویان پس از وقایع کوی دانشگاه متحمل شدند، می پردازد. این فیلم به خوبی نشان می دهد که چگونه وقایع سیاسی می تواند بر زندگی شخصی افراد تأثیر بگذارد و کیمیایی با روایت داستان های انسانی، به نقد وضعیت اجتماعی پرداخته است.
دوران نخست وزیری دکتر مصدق و «خائن کشی»
در نهایت، کیمیایی با ساخت «خائن کشی» به یکی از مهم ترین برهه های تاریخ معاصر ایران، یعنی دوران نخست وزیری دکتر مصدق، پرداخته است. این فیلم داستانی تخیلی از سرقتی را روایت می کند که در آن گروهی از سارقین برای کمک به دولت مصدق به سرقت از بانک دست می زنند. کیمیایی با این اثر، به نوعی به بررسی چالش های دولت مصدق و تأثیرات آن بر جامعه ایرانی پرداخته است. او با فضاسازی و تصویرسازی های قابل توجه، به دل برهه ای از تاریخ رفته که به آن بسیار علاقه مند است.
نتیجه گیری
مسعود کیمیایی با آثارش به بررسی و تحلیل برهه های تاریخی مهم ایران پرداخته و از این طریق به بازتاب مسائل اجتماعی و سیاسی پرداخته است. «خائن کشی» نیز به عنوان آخرین اثر او، در ادامه این روند، داستانی را از تاریخ معاصر ایران روایت می کند که به نوعی بازتاب دهنده واقعیت های اجتماعی و سیاسی آن دوران است.
این فیلم نه تنها به تاریخ پرداخته، بلکه به نوعی نقدی بر وضعیت کنونی نیز محسوب می شود و نشان دهنده توانایی کیمیایی در روایت داستان های دراماتیک و اجتماعی است. کیمیایی با نگاهی عمیق به تاریخ، توانسته است زوایای پنهان و ناگفته های آن دوران را برای مخاطبانش بازگو کند و به نوعی، تاریخ را از دریچه سینما روایت کند.
تاریخ آخرین آپدیت: 1 ماه قبل
